भारतको प्रयागराजमा भोलिदेखि महाकुम्भ मेला सुरु हुँदै

काठमाडौं ।  भारतस्थित प्रयागराजमा महाकुम्भ २०२५ को तयारी तीव्र गतिमा भइरहेको छ । भोलि पौष पूर्णिमा सोमबारदेखि अर्थात् करिब डेढ महिना १३ जनवरीदेखि २६ फेब्रुअरीसम्म चल्ने यो महाकुम्भ जनताको धार्मिक आस्थाको महान् पर्व हो । गंगामा पवित्र स्नान गर्न देश तथा विदेशबाट लाखौं भक्तजन तथा साधु संगम गंगा किनारमा पुग्नेछन् । यसै सन्दर्भमा सन्तहरूमा पनि एक समुदाय पनि समावेश हुनेछ, जुन सधैं मानिसहरूको जिज्ञासा र रहस्यको केन्द्र हो। उनीहरुलाई अघोरी र नागा भनिन्छ ।

पौराणिक मान्यताअनुसार अघोर र नागा सम्प्रदायका संस्थापक भगवान् भोलेनाथ हुन् । अघोर र नागा सम्प्रदायको उत्पत्ति भगवान् शिवले गरेको मानिन्छ । भगवान् दत्तात्रय, शिव शंकरको अवतार वास्तवमा अघोर शास्त्रको गुरु मानिन्छ। भगवान् शिव, भगवान विष्णु र भगवान् दत्तात्रय भगवानको अंश भौतिक रुपमा अवतार लिएको विश्वास छ । त्यसैले अघोरीलाई भगवान भोलेनाथको अनुयायी मानिन्छ।

अघोर सम्प्रदायमा बाबा किनारामलाई उच्च सम्मान र पूजा गरिन्छ। बाबा किनारामको जन्म सन् १६०१ मा उत्तर प्रदेशको चन्दौली जिल्लामा भएको थियो। उनी बाल्यकालदेखि नै अछुतो स्वभावको रहेको बताइएको छ । एक पटक घुम्दै गर्दा हालको बलिया जिल्लाको करोन गाउँ नजिकैको कामेश्वर धाम पुगे । त्यहाँ उनले रामानुजी सम्प्रदायका संत शिवरामलाई आफ्नो गुरु बनाए। यसपछि बाबा किनाराम अगाडि बढ्न थाले । देशभर घुमफिर गर्दै उनी गुजरात गएर गिरनार पर्वतमा बसे । त्यहाँबाट काशी (वाराणसी) मा बसोबास गर्न थाले ।

परम्परागत रूपमा अघोरीले मशानस्थलमा साधना गर्ने गर्दछन् । तिनीहरूले तीन प्रकारको पूजा गर्छन्। दाहसंस्कार पूजाको एक रूप हो, दोस्रोलाई शिव साधना र तेस्रोलाई शव साधना भन्ने गरिन्छ । जसअनुसार असमको गुवाहाटी नजिकै रहेको सिद्ध कामाख्या पीठको मशान गृह, पश्चिम बंगालको तारापीठको मशान, महाराष्ट्रको नासिकको त्र्यंबकेश्वर र मध्य प्रदेशको उज्जैनको चक्रतीर्थको शवदाह गृहमा यस्ता साधना गर्ने गरिन्छ।

पौराणिक विश्वास अनुसार अघोरीले मृत शरीरमा खुट्टा राखेर साधना गर्दा त्यसलाई शिव र शव साधना भनिन्छ । यस साधनाको उत्पत्ति भनेको माता पार्वतीको पाउ शिवको छातीमा राखिएको मानिन्छ। यस साधनामा मृत शरीरलाई प्रसादको रूपमा मासु र रक्सी चढाइन्छ। यो साधना एक्लै गरिन्छ। तेस्रो साधना अर्थात् श्मशान साधनामा परिवारका सदस्यहरूलाई पनि समावेश गर्न सकिन्छ। यस अवधिमा शवको स्थानमा चिताको पूजा गरिन्छ। यस स्थानमा साधना गर्दा मासु र मदिराको स्थानमा मावालाई प्रसादको रूपमा चढाइन्छ।

अघोरी स्वभावले रुखो हुन्छन् भन्ने मान्यता छ । सतहमा सामान्य जनताको नजरमा नराम्रो देखिए पनि उनीहरुको मनमा जनहितको भावना सदैव रहन्छ । भनिन्छ, यदि कुनै अघोरी व्यक्तिसँग प्रसन्न हुन्छ भने उसले आफ्नो सिद्धिद्वारा शुभ फल दिनमा कहिल्यै पछि पर्दैन । यति मात्र होइन, तपाईले आफ्नो तान्त्रिक गतिविधिको रहस्य पनि त्यो व्यक्तिलाई बताउन सक्नुहुन्छ र उसलाई तन्त्रको बारेमा पनि सिकाउन सक्नुहुन्छ। तर, उनीहरुको आक्रोशबाट बच्न सुझाव दिइएको छ ।

बाबा किनाराम र काशी नरेशको कथा धेरै प्रसिद्ध छ। भनिन्छ कि एक पटक काशीका राजा हात्तीमा चढेर बाबा किनारामको आश्रमबाट जाँदै थिए। बाबा किनारामलाई अघोरी पहिरनमा देख्दा उनको मनमा घृणा भयो ।  बाबाले यो कुरा बुझे र आफ्नो आश्रमको पर्खाल हेरेर अगाडि बढ्न भने । चमत्कार यो थियो कि पर्खाल काशीका राजाको हात्तीभन्दा अगाडि जान थाल्यो। यसबाट काशीका राजाले आफ्नो गल्ती महसुस गरे र बाबा किनारामसँग माफी मागेको भन्ने लोकोक्ति रहेको छ ।

 

 


प्रतिक्रिया

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

सम्बन्धित खबर