उद्योगपति मूर जसले आफ्नो मृत्युअघि सातसय कर्मचारीलाई मालिक बनाए
काठमाडौं । बब्स रेड मिलका संस्थापक बब मूरको हालै ९४ वर्षको उमेरमा निधन भएको छ । उनको मृत्युपछि उनको उदारताको सर्वत्र चर्चा छ । वास्तवमा, मूरको प्राकृतिक फुड्स कम्पनी यसको सम्पूर्ण अनाज उत्पादनहरू र यसले आफ्ना कर्मचारीहरूलाई व्यवहार गर्ने मायाको लागि प्रख्यात छ। संसार छोड्नु अघि, बबले आफ्नो कम्पनीका सात सयभन्दा बढी कर्मचारीहरूलाई स्वामित्व हस्तान्तरण गरेका थिए।
मूरले आफ्नो कम्पनीको लागि विशेष योजनाहरू बनाएका थिए। त्यसैले उनले अन्य खाद्यान्न उद्योगलाई बेच्नुको सट्टा कम्पनीको पूर्ण स्वामित्व आफ्ना ७०० कर्मचारीलाई दिए। वास्तवमा, उनले २०१० मा कम्पनीको मालिकको पद छोड्ने निर्णय गरेका थिए। मूरले आफ्नो ८१औं जन्मदिनमा आफ्ना तत्कालीन २०९ कर्मचारीहरूको लागि कर्मचारी स्टक स्वामित्व योजना प्रारम्भ गरे। पछि सन् २०२० सम्ममा कम्पनीमा काम गर्नेको संख्या ७ सय पुगेको थियो । बब मूरको मृत्यु हुनुभन्दा धेरै अघि कम्पनी पूर्ण रूपमा कर्मचारी–स्वामित्व भएको थियो।
मूर उनी यस्तो परम्पराबाट बच्न चाहन्छन् जसमा मालिकहरूले आफ्ना कर्मचारीहरूभन्दा उनीहरूको नाफाको बारेमा बढी सोच्छन्। त्यसैले उनले कम्पनीलाई आफ्ना कर्मचारीहरूलाई हस्तान्तरण गर्ने निर्णय गरे। उनले एकपटक भनेका थिए, ‘सफलताका लागि कडा परिश्रम र दया कति महत्त्वपूर्ण हुन्छ भन्ने कुरा मैले झन्डै ७० वर्षअघि सिकेको थिएँ। हाम्रो सानो व्यवसाय बढ्दै जाँदा, मैले उदारताको लागि ठूलो अवसर पाएको महसुस गरें। मेरो मनपर्ने बाइबल शास्त्र, म्याथ्यूले भन्छ, “अरू (दोस्रोका लागि) लाई त्यही गर्नुहोस् जुन तपाइँ चाहनु हुन्छ, त्यस्तै अरूले तपाइँलाई गर्छन्।” उनले थप भने, “मलाई लाग्छ कि हामीले यो मन्त्रमा बाँच्नु पर्छ।”
अन्य व्यवसायीहरूले सन् २०१८ मा बबको रेड मिल सपना साकार भएको बताए । मूरले एक अन्तर्वार्तामा भनेका थिए, “आफूले कम्पनीलाई यति धेरै माया गरेको थिएँ कि आफूले कहिल्यै नबेच्ने निर्णयमा पुेर मैलै कम्पनीका लागि पटकपटक बेच्ने प्रस्ताव आए पनि त्यसको चर्को विरोध गरेँ ।” मूरले अगाडि भनेका थिए, “म कम्पनी बेच्न चाहन्न, त्यसैले किन्न आएका मानिसहरूले म कमजोर दिमागको मूर्ख व्यक्ति हुँ भन्ने सोचेका थिए। उसले मलाई धेरै पटक भन्यो कि म कति पागल हुँ। यद्यपि मैले बनाएको कुरा उनीहरूले बनाउन सकेनन्।” मूर आफ्नो मृत्युसम्म कम्पनीको बोर्डमा थिए, यद्यपि उनी २०१८ मा सेवानिवृत्त भए। उनले जीवनभरको उतारचढाव पछि आफ्नो सफलताको कुञ्जी सधैं आफ्नो साँचो जवाफमा केन्द्रित भएको दाबी गरे। उनले भने, ‘मैले संसारभर घुमेको छु । मेरो एउटा सुन्दर घर छ। म सफल भएको छु । मैले मेरो पैसा बर्बाद गरेको छैन। यो सबै गर्न साँच्चै ठूलो मन चाहिन्छ। जे होस्, एउटा कुरा यो हो कि तपाईंसँग एउटा उद्देश्य हुनुपर्छ।”
करोडपतिले ४९ वर्षको उमेरमा कम्पनी स्थापना गरेका थिए । त्यो भन्दा पहिले, उनी जेसी पेनीमा ग्यास स्टेसन मालिक र स्टोर प्रबन्धक थिए। उनले आफ्नो जीवनकाल बाइबल अध्ययनमा समर्पित गरेका थिए । फोर्ब्सका अनुसार उनको कम्पनीको आम्दानी सन् २०१८ सम्ममा १०० मिलियन डलरभन्दा बढी हुने अनुमान गरिएको थियो। बबको रेड मिलले ७० भन्दा बढी देशहरूमा २०० भन्दा बढी उत्पादनहरू बिक्री गर्ने गरेको छ। बब मूरको मृत्युको घोषणा गर्दै कम्पनीले भन्यो, “अरूप्रति बबको सम्मानले रेड मिलका कर्मचारी–मालिकहरूलाई सधैं प्रेरणा दिनेछ र हामी विश्वभरका मानिसहरूलाई पौष्टिक खाना ल्याएर उहाँको विरासतलाई निरन्तरता दिनेछौं। हामी साँच्चै उहाँको ऊर्जा र जीवनभन्दा ठूलो व्यक्तित्वको स्मरण गर्नेछौं ।”