काठमाडौं । आजको समयमा बालबालिकाको स्वभावमा परिवर्तन आएको छ । बालबालिका सानातिना कुरामा रिसाउँछन् । बालबालिकाको व्यवहारमा यस्तो परिवर्तन आउनुका धेरै कारण छन् । यस्तो अवस्थामा बालबालिकाको क्रोधित व्यवहारको कारण के हो र यसको समाधान के हो भन्ने जान्न जरुरी छ ।
पुस्ता परिवर्तन हुन्छ र प्रकृति पनि पुस्तापिच्छे परिवर्तन हुन्छ । यो जीवन रेखा परिवर्तनको समयमा परिवारले समान रूपमा लिनु पर्दछ।

आधुनिक जीवनशैली र नयाँ प्रविधिका कारण आजका बालबालिका जिद्दी, झगडालु र रिसाउने बन्दै गएका छन् । के तपाईंले कहिल्यै सोच्नुभएको छ कि किन तिनीहरूको प्रकृति (नेचर) मा यी परिवर्तनहरू भइरहेका छन्, किन आज हाम्रा बालबालिकाहरू जिद्दी, झगडालु र अधैर्य बनिरहेका छन् र यो आक्रामकता (अग्रेसिव) पुस्तादेखि पुस्ता बढ्दै जानुको कारण के हो? तपाईंले पनि आफ्ना बालबालिकालाई आफ्नो वरिपरि हेर्दै हुनुहुन्छ र प्रायः उनीहरुमा यस्तै आक्रामकता देख्नुहुन्छ, तर के तपाईंले यसको पछाडिको कारण जान्न खोज्नु भएको छ ? आउनुहोस् तपाईंलाई केही सामान्य कारणहरू बताउने कोशिश गनेछौ. । जसले तपाईंको बच्चाको आक्रामकता घटाउन मद्दत मिलोस् ।

एक्लोपन (आइसोलेसन) एक कारण हो जुन धेरै बच्चाहरुमा देखिन्छ। सानो र संकुचित परिवार यसको ठूलो कारण हो, जहाँ पहिले संयुक्त परिवारमा बस्ने गर्दथे, अहिले परिवार सानो बन्दै गएको छ, पहिले घरमा ४–५ जना बालबालिका हुने गरेको थियो, अहिले त्यसको सट्टा १–२ भएको छ । यस्तो अवस्थामा आमाबाबुले पनि बालबालिकाको हरेक आवश्यकतालाई सोध्नेबित्तिकै पूरा गर्छन्, जसले गर्दा बच्चामा आफूले चाहेको कुरा तुरुन्तै पाउँछ भन्ने भावना पैदा हुन्छ । जसका कारण बच्चाको धैर्यता गुम्न थाल्छ । सहिष्णुता जन्मिदैन र उसलाई सबै कुरा चाहिन्छ र उसलाई लाग्छ कि सबै कुरा उसको हो किनकि उसले आफ्नो चीजहरू कसैलाई बाँड्नु पर्दैन।

बालबालिका किन आक्रामक बन्दैछन् ?

बाबुआमा दुवै काम गर्ने र बच्चालाई समय दिन नसक्नु पनि ठूलो कारण हो । जसका कारण बच्चाले आफ्ना भावनाहरू कसैसँग बाँड्न सक्दैनन् र त्यसलाई भित्र्याइरहन्छन्, जुन कहिलेकाहीँ क्रोधको रूपमा बाहिर निस्कन्छ। बच्चाहरूले खेल्ने खेलको प्रकार आक्रामकताले भरिएको छ। यी खेलहरूमा बच्चाहरू लड्छन् र जित्छन्। उसले खेललाई आफ्नो जीवनको हिस्सा मान्न थाल्छ कि उसले लडाइँ जित्न सक्छ। तसर्थ, प्रत्येक अभिभावकले आफ्नो बच्चालाई कस्तो व्यवहार गरिरहेको छ र ऊ जिद्दी, झगडालु वा रिसाएको छ कि छैन भनेर हेर्न धेरै महत्त्वपूर्ण छ। यदि त्यसो हो भने, तपाईंले केही कुराहरू दिमागमा राख्न सक्नुहुन्छ।

आक्रामकता कसरी कम गर्ने?

बच्चाको एक्लोपन हटाउनुहोस्। उनीसँग केही समय बिताउनुहोस्। उनको कुरा सुन्नुहोस् ताकि उसले आफ्ना भावनाहरू तपाईंलाई व्यक्त गर्न सकोस्। एकै समयमा, कुराकानीको क्रममा उनलाई पारिवारिक मूल्यहरूको व्याख्या गर्नुहोस्। जिउने तरिका बताउनुस् । उसलाई मानिसहरूलाई मद्दत गर्न र सबैसँग चीजहरू साझा गर्न सिकाउनुहोस्, ताकि उसको व्यवहारमा केही परिवर्तन आवस्। साथै, एउटा कुरामा ध्यान राख्नुहोस् कि बच्चाको हरेक माग उसले मागेको बित्तिकै पूरा नगर्नुहोस्। हरेक अभिभावक आफ्नो बच्चालाई सबै भन्दा राम्रो दिन चाहन्छन् तर बच्चाको हरेक माग पूरा गर्ने प्रयास गर्दैनन्। केही समय बिताउनुहोस् र उसलाई चीजहरूको महत्त्व बुझाउनुहोस्।
साथै उसको साथीहरूको ख्याल राख्नुहोस्। यो धेरै महत्त्वपूर्ण छ कि तपाईंको बच्चा अन्य बच्चाहरुसँग कसरी मित्र बन्न सकिन्छ भनेर ध्यान दिनुहोस्। किनकी केटाकेटीहरू सानै उमेरमा आफ्ना साथीहरूबाट पक्कै प्रभावित हुन्छन् र यदि बच्चाले आफ्नो बाल्यकालमा त्यस्तो व्यक्तिलाई आफ्नो रोल मोडल (नायक) बनायो भने उसले थप समस्याहरू सामना गर्न सक्छ। तपाईंको बच्चाले कसरी खेल खेल्छ भन्ने कुरामा पनि ध्यान दिनुहोस्। यदि बच्चाले आक्रामक खेल खेल्छ भने, उसको बानीमा परिवर्तन गराउनुस् ताकि उसको उग्र व्यवहारमा कमी आएर ऊ नरम स्वभावको बन्ने कोशिश गरोस्। यो लगायत मुख्य कुरा के हो भने बालबालिकाको पहिलो स्कुल भनेको आमा हो । आमाले फकाउने, माया गर्ने र आमाको जत्ति स्याहारसुसार अरुको अगाडि फिक्का हुन्छ । तसर्थ आमाले नै उग्र स्वभावका बच्चाहरूको नेचर (स्वभाव) परिवर्तन गर्न अहं भूमिका निर्वाह गरेको हुन्छ ।